Den Haag doet greep in schatkist van provincies

De NUON- en Essent-miljarden vloeien (waarschijnlijk) binnenkort naar de kas van de provincies. Een aantal provincies zit nu al behoorlijk in de slappe was. De minister van financiën - Wouter Bos - zit krap bij kas. Het gevolg laat zich raden; volgens het financiële dagblad gaat Wouter Bos binnenkort weer een greep in de provinciekassen doen. Er wordt zelfs gesproken over een halvering van de bijdrage uit het provinciefonds.

Het Rijk maakt zich op voor een forse besparing ten koste van de provincies. Den Haag wacht op een rapport van zijn adviesorgaan ter zake, de Raad voor de Financiële Verhoudingen, dat een greep in de provinciekas rechtvaardigt.

De daadwerkelijke inkomsten van de provincies liggen euro 600 mln tot euro 800 mln boven het bedrag dat zij binnen bestaande afspraken nodig hebben voor de uitoefening van hun taken. Dit bedrag wil Den Haag afromen.

Daarmee dreigen de provincies meer dan de helft te verliezen van de uitkering die zij jaarlijks krijgen van het Rijk. Dit Provinciefonds is jaarlijks goed voor ruim euro 1,1 mrd. De twaalf provincies krijgen samen verder euro 1,3 mrd binnen uit belastingen en half zoveel uit dividend van nutsbedrijven.

Dit zijn bij elkaar de algemene middelen die provincies voor eigen beleid mogen inzetten. Daarnaast ontvangen de provincies nog eens ruim euro 3 mrd aan doelheffingen, EU-subsidies en specifieke uitkeringen voor taken die zij in opdracht van het Rijk uitvoeren.

Den Haag aast al langer op de provinciale rijkdom. In tien jaar tijd zijn de algemene middelen van de provincies verdubbeld, met name door stijging van de provinciale belastinginkomsten en dividenden. De discussie over de provinciale weelde is op scherp gezet door de verkoop van de productie- en leveringsbedrijven van hun energiebedrijven.

Er zijn in Nederland een aantal rijke provincies. Flevoland heeft - als jongste provincie - nooit een groot aandeel kunnen opbouwen in de nutsbedrijven en is dus een 'arme' provincie. Bovendien heeft Flevoland een zeer jonge bevolking, waardoor bijvoorbeeld de kosten voor jeugdzorg aanzienlijk hoger zijn dan de doeluitkering hiervoor. Dat worden dus weer snoeiharde onderhandelingen in het interprovinciaal overleg (IPO).